Ivan Turgenev tập sáng tác văn học từ khá sớm. Năm 1846, ông viết truyện ký đầu tiên nhưng tên tuổi của ông chỉ thực sự được biết đến sau tập 25 truyện ngắn Bút ký người đi săn (Записки охотника) được sáng tác trong khoảng thời gian từ 1847 đến 1852. Được sáng tác trong những cuộc đi săn của nhà văn ở điền trang Spasskoye, tập sách nói về thiên nhiên nước Nga và cuộc sống, phẩm chất của những người nông nô bằng phong cách viết theo chủ nghĩa hiện thực của Turgenev và phản ánh tư tưởng chống chế độ nông nô của ông.

Năm 1852, sau bài điếu văn viếng lễ tang Gogol, ông bị bắt giam gần một tháng và đưa về quản thúc ở trang trại hơn một năm. Tại đây ông viết Mumu (1954), tố cáo chế độ nông nô. Năm 1854 nhà văn bắt đầu chuyển sang sống ở nước ngoài và cho ra đời những cuốn tiểu thuyết đề cập đến số phận trí thức quý tộc như: Rudin (Рудин) (1856), Tổ quý tộc (Дворянское гнездо) (Dvarjanskoje Gnezdo, 1859). Năm 1860 và 1862 Turgenev cho xuất bản hai tác tiểu thuyết xuất sắc nhất của ông, đều viết về cuộc sống Nga trước ngày chế độ nông nô sụp đổ. Đêm trước (Накануне) (Nakanune, 1860), tác phẩm đầu tiên thể hiện hình ảnh người trí thức bình dân, dân chủ trong văn học Nga. Điều này thể hiện rõ nhất trong Cha và con (Отцы и дети). Bên cạnh tiểu thuyết, Turgenev còn sáng tác kịch và truyện ngắn, tác phẩm lớn cuối cùng của ông là Thơ văn xuôi (Stikhotverenja v Proze, 1878 - 1882) gồm các bài ký ngắn, trữ tình.

Ivan Turgenev được coi là một trong những nhà văn lớn nhất nước Nga thế kỉ 19, các tác phẩm của ông thường được so sánh với các tác phẩm của hai nhà văn lớn cùng thời là Lev Tolstoy và Fyodor Dostoevsky.